Алматы, Қазақстан. 16 қыркүйек, 2022 жыл. Қазақстан мен Орталық Азия аймағындағы кәсіпкер әйелдерді қолдау мақсатында «Бизнес-көшбасшылық» марафоны басталады. Марафон цифрлық төлемдер бойынша әлемдік көшбасшы Visa компаниясы жіне Қазақстандағы ең ірі банктің бизнеске арналған мобильді қосымшасы - Halyk Onlinebank by Halyk брендімен бірге жүзеге асырылады. Марафонның мақсаты - өз кәсібін ашуды жоспарлап отырған немесе бұрыннан бар кәсіпті дамытумен айналысып жүрген әйелдерге қолдау көрсету. Марафонның техникалық серіктесі – Tech Hub «Астана» Халықаралық қаржы орталығы. Сондай-ақ Қазақстанда бұл бағдарламаны Әйелдер кәсіпкерлігін тұрақты дамыту және қолдау қоры (Атамекен іскер әйелдер кеңесі), Қазақстан Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер палатасы жанындағы «Атамекен» Әйелдер кәсіпкерлігін дамыту орталығы, «Қазақстандағы БҰҰ Әйелдер» Құрылымы, «Qoldaý» Кәсіпкерлік орталығы, «TechnoWomen» коммерциялық емес ұйымы, «Даму» кәсіпкерлікті дамыту қоры қолдады.
Қазақстандағы микро, шағын және орта бизнес иелері құрылымындағы әйелдердің үлесі 43%[1] пайызды құрайды және жылдан жылға өсуде. Дегенмен, кәсіп ашу кезінде кәсіпкерлер түрлі қиындықтарға жиі ұшырайды. Қазақстандағы 2021 жылғы визалық зерттеу респонденттердің 42%-ы бизнес пен үй шаруашылығындағы міндеттерді теңестіруде қиындықтарды атап өткенін, ал 61%-ы өз ісін ашу үшін қаражат жинау кезінде қиындықтарға тап болғанын көрсетті[2].
Әйел кәсіпкерлерде кездесетін кедергілер мен қиындықтарды жеңуге көмектесу үшін Visa және Halyk Bank, Onlinebank by Halyk брендімен She’s Next. Empowered by Visa жаһандық бастамасы аясында білім беру марафонын бастайды. Бастаманың бірінші кезеңі 2021 жылы өтті және аймақтағы бес елден 2500-ден астам әйел кәсіпкерді тартты.
Марафон «Табысты бизнес – бұл баланс!» ұранымен өтеді. Заманауи әйелдер бүгінгі күнде өз ісін дамыту міндеттеріне ғана емес, сонымен қатар отбасына, балаларына және ата-аналарына көңіл бөлуге де уақыт таба алады. Сондықтан бизнесті құру кезінде бизнес пен жеке өмірдің балансын ұмытпау өте маңызды. Марафон барысында қатысушылар бизнесті тиімді басқару және үйлесімді күнделікті өмірді қалыптастыру – спортты кестеге енгізу, дұрыс тамақтану және т.б. бойынша 8 білім беру дәрісіне қатыса алады. Марафонның дәріскерлері бизнес саласының және басқа да салалардың көшбасшылары болып танылады. Биылғы жылы қатысушылардың өз бизнесін дамыту үшін грант ұтып алу мүмкіндігі де болады.
«Visa компаниясы микро, шағын және орта кәсіпорындардың, соның ішінде әйелдер басқаратын кәсіпорындардың өсуіне және интернетте қозғалуына көмектесу үшін көптеген бастамаларды қолдайды және іске қосады. Біз серіктесіміз Халық банкімен «Бизнес- көшбасшылық марафонын» жүзеге асырып жатырмыз және біз аймақтағы бизнесті дамытуға бағытталған әйелдердің басын біріктіре аламыз деп күтеміз. Біздің мақсатымыз – аймақтағы әйел кәсіпкерлердің бизнесі мен жеке дамуы үшін жаңа білімге қол жеткізу, ал бизнесті дамыту гранттары марафон жеңімпаздарына бизнесті дамытудағы келесі маңызды қадамды жасауға көмектеседі», - дейді Кристина Дорош, Орталық Азия мен Әзірбайжандағы Visa компаниясының вице-президенті, аймақтық менеджері.
«Halyk Bank көптеген жылдар бойы өзінің жеңілдікті қаржыландыру бағдарламалары арқылы кәсіпкер әйелдерге қолдау көрсетіп келеді. Бүгінде тамақ өңдеу, бөлшек сауда, білім беру, медицина сияқты бірқатар салаларда кәсіпкер әйелдердің саны ер кәсіпкерлермен салыстыруға келетінін, тіпті одан да асып түсетінін көріп отырмыз және бұл үрдіс қарқын алып келеді. Қазіргі уақытта біздің банктегі жеке кәсіпкер әйелдердің несие портфеліндегі үлесі 55 пайызды құрайды. Біз стратегиялық серіктесіміз Visa-мен бірлескен жоба әйелдер арасындағы кәсіпкерлік белсенділіктің одан әрі өсуіне жақсы ынталандыру болатынына сенімдіміз және Орталық Азияның барлық нарықтарын қамтитын осындай ауқымды бастаманы қолдауға қуаныштымыз», - деп түсіндірді Halyk Bank басқармасының төрайымы Үміт Шаяхметова.
«Біз Visa және Halyk Bank-пен серіктес болғанымызға қуаныштымыз, өйткені кәсіпкер әйелдерге қолдау көрсету олардың бизнесті дамытудағы ажырамас рөлін көрсетеді. Бағдарлама әйелдерге өз әлеуетін жүзеге асыруға көмектеседі, сондай-ақ өз ісін ашуға немесе өз ісін одан әрі дамытуды жалғастыруға ресурстар мен шабыт береді деп үміттенеміз», - деді Қайрат Қалиев, Tech Hub «Астана» Халықаралық қаржы орталығының Директорлар Кеңесінің төрағасы.
Марафонға қалай қатысуға болады?
2022 жылдың 15 қыркүйегінде марафонға қатысуға өтінімдерді қабылдау басталды. Қатысу үшін бағдарламаның http://shesnext.aifc.kz/ веб-сайтында тіркелу қажет, содан кейін растау аласыз және оқудан, оның ішінде рейтингтік жүйесі бар чат-бот арқылы міндетті тестілеуден өтесіз. Марафонға Орталық Азияның түкпір-түкпірінен бизнеске қызығушылық танытатын немесе айналысатын кәмелет жасына толған әйелдер тегін негізде қатыса алады.
Қатысушылар марафоннан не алады?
Бизнес пен басқа сарапшылардың инсайттарынан басқа, қатысушылар бизнесті дамытуға арналған гранттар үшін бәсекеге түсе алады. Марафонның финалына өту және грантқа үміткер болу үшін қатысушылар чат-боттағы барлық тапсырмаларға жауап беруі керек. Тапсырмалар тізімінде жеке бизнесіңіз туралы шағын эссе дайындау да бар. Чат-боттағы сынақ ұпайлары дұрыс жауаптар үшін автоматты түрде беріледі, ал эссені марафонның қазылар алқасы бағалайды. Ең жоғары ұпай жинаған 15 финалист марафонға жолдама алады.
Одан әрі финалға шыққандар арасында ашық дауыс беру арқылы үш жеңімпаз анықталады, олар бірінші, екінші және үшінші орындар үшін тиісінше өз бизнесін дамыту үшін 5.000.000, 3.000.000 және 1.000.000 теңге алады.
Сондай-ақ, «Бизнес-көшбасшылық» марафонын бастау аясында Halyk Bank әйелдер кәсіпкерлігін қолдау жөніндегі жеке бағдарламасының жалғасын тауып, кәсіпкерлерді жеңілдетілген қаржыландыруға өз қаражатынан 1 млрд теңге бөлетінін хабарлады. Бұл сома қазірдің өзінде банктің өз бағдарламасы аясында бөлген 6 миллиард теңгесі болмақ, мұнда кәсіпкерлер бір қарыз алушыға 5 пайызбен 20 000 000 теңгеге дейін алуға мүмкіндік алады. Айта кету керек, банктен жеңілдетілген несие беру кезінде білім беру марафонына қатысушыларға басымдық беріледі.
Halyk Bank-інің жеңілдетілген қаржыландыруы аясында марафонның үш жеңімпазына бизнесті дамытуға берілетін несие көлемін тиісінше бірінші, екінші және үшінші орындарға 50. 000. 000, 40. 000. 000 және 30. 000.000 теңгеге дейін ұлғайту мүмкіндігі беріледі*.
Марафонның қалған барлық қатысушыларына 20 000 000 теңгеге дейін* жеңілдікпен банктен несие алу мүмкіндігі беріледі.
Сонымен қатар, серіктестік аясында білім марафонының барлық қатысушылары Халық банкінде тегін есепшот ашады.
*Несиені Қазақстаннан ғана емес, сонымен қатар Орталық Азия елдерінен, соның ішінде Halyk Bank-інің Өзбекстан, Қырғызстан және Тәжікстандағы еншілес ұйымдарынан да қатысушылар ала алады.
*Марафонға қатысу банктен несие алуды міндеттемейді, бұл мүмкіндікті қатысушылар өз қалауы бойынша жүзеге асырады.
*Банктің өтінімді мақұлдауы және жеңілдетілген қаржыландыруды растауы жеке тәртіпте қарастырылады. Қарыз алушының өтініші Банктің несие беру бойынша ішкі талаптарына сәйкес келмеген жағдайда, Банк жеңілдетілген қаржыландыруды мақұлдамауға құқылы.
[1] 2021 жылғы ЕБРР мәліметтері бойынша. Дереккөз:
https://kapital.kz/business/99356/dolya-zhenskogo-predprinimatel-stva-v-msb-rk-sostavlyayet-43-yebrr.html
[2] https://inbusiness.kz/ru/news/visa-predstavila-rezultaty-issledovaniya-zhenskogo-predprinimatelstva-v-kazahstane